Cây táo thiết sơn

Thiết Sơn núi thẳm xa xưa

Có cây táo nọ rất ư lâu đời

Thân to, tán lá rợp trời

Chưa hề có quả, tứ thời cành trơ.

Gần chân núi có tiều phu

Tên là Chí Hiếu, ốm o, thân gầy

Chuyên nghề lên núi lượm cây

Mang về làm củi, bán ngày kiếm ăn

Quanh năm sinh sống khó khăn

Một mình nuôi mẹ nhọc nhằn sớm trưa.

Mẹ chàng bệnh hoạn, già nua,

Thuốc thang nào có tiền mua vì nghèo

Dần dần bệnh nặng thêm nhiều

Trở thành tê bại mẹ yêu liệt giường,

Chàng buồn số phận đau thương

Thở dài, than ngắn mãi vương muộn phiền.

Một đêm hầu cạnh mẹ hiền

Mẹ đà an giấc. Ngoài hiên sáng trời

Chàng bèn nhẹ bước ra chơi

Say sưa ngắm ánh trăng nơi đầu ghềnh,

Núi rừng sương phủ bồng bềnh

Đọng trên ngọn cỏ, đầu cành như hoa

Như muôn ngàn ánh sao sa

Long lanh suối vắng, thướt tha đêm trường.

Tiều phu đang phút mơ màng

Chợt đâu trước mặt hào quang sáng lòa

Một tiên ông bỗng hiện ra

Chòm râu trắng bạc, nước da hồng hào

Dáng uy nghi, vẻ thanh cao

Phất phơ áo trắng, gậy đào cầm tay.

Tiều phu phách lạc, hồn bay

Tiên ông khẽ nói: “Ta đây! An lòng!

Ta là hòa thượng trên non

Ở ngay trong dãy Thiết Sơn lâu rồi

Vì con hiếu thảo ở đời

Cho nên động tới đất trời linh thiêng

Hôm nay hội đủ cơ duyên

Ta về chữa bệnh mẹ hiền giúp con!”.

Tiều phu mừng rỡ trong lòng

Vội quỳ bái tạ vô cùng trang nghiêm.

Xua tay, hòa thượng nói thêm:

“Con mau sửa soạn leo lên núi này

Tìm cây táo quý lâu ngày

Hái ngay một trái về đây cứu người

Dâng lên cho mẹ con sơi

Mẹ dù bệnh nặng ăn thời khỏi luôn!”.

Tiều phu nghe lệnh phân vân

Xưa nay cây táo xa gần đều hay

Chưa hề có quả một ngày

Lấy chi để hái? Lệnh này trớ trêu!

Nhưng hòa thượng nói: “Làm theo

Đúng lời ta dặn chớ nhiều nghĩ suy!

Hãy lên hái táo ngay đi

Giờ cây có trái cũng vì cảm thông

Thương con hiếu đễ một lòng

Bà con quý mến khắp vùng Thiết Sơn!”

Tiều phu sụp lạy tạ ơn

Ngẩng lên hòa thượng biến luôn mất rồi.

Suốt đêm trằn trọc mãi thôi

Tiều phu lên núi khi trời hừng đông

Sương lam còn phủ mênh mông

Rừng hoang, núi vắng chập chùng êm ru

Chỉ riêng dòng thác vô tư

Rì rào khe núi vọng đưa khúc tình

Như chờ đón ánh bình minh

Dịu dàng soi tỏ tâm linh con người.

Thân vất vả, lòng an vui

Cỏ cây rậm rạp, núi đồi cheo leo

Tiều phu cương quyết cố trèo

Đầu non vừa tới, nắng theo ngang đầu

Ngẩng nhìn cành táo trên cao

Thấy ngay một quả. Xiết bao lạ lùng,

Chàng reo lên rất vui mừng

“Tạ ơn hòa thượng mở đường cứu con!”.

Táo thần bỗng hiện nhiều hơn

Quả to, chín đỏ như son trĩu cành

Chàng leo lên hái thật nhanh

Mê mờ che lấp biến thành máu tham

Hái nhiều đầy ắp một làn

Nhét thêm đầy túi mới mang về nhà.

Đầu đuôi kể lại mẹ già

Tiều phu dâng táo mời bà mẹ sơi

Ngạc nhiên mẹ đến nghẹn lời

Chắp hai tay lại vái Trời trên cao

Miệng luôn niệm Phật thì thào

Tạ ơn Trời, Phật dạt dào lòng nhân

Tạ ơn hòa thượng vô ngần

Mẹ ăn táo quý lòng thầm sướng vui.

Táo thần thật quả lạ đời

Mẹ ăn xong táo bệnh thời khỏi luôn

Đôi chân cử động bình thường

Chẳng còn tê bại liệt giường như xưa

Bước lần theo cánh liếp thưa

Lâm râm khấn nguyện ơn vừa được ban.

*

Tin đồn phép lạ truyền lan

Bà con kéo đến rộn ràng khắp nơi

Nhờ tay Chí Hiếu giúp đời

Kẻ thời bệnh nặng. Người thời kinh niên

Tiều phu chia táo giúp liền

Táo thần như có phép tiên chữa lành.

Tháng ngày lần lượt trôi nhanh

Tiều phu chợt nghĩ công mình khó khăn

Lên non hái táo nhọc nhằn

Nên đòi con bệnh trả phần tiền công.

Bạc tiền theo táo chất chồng

Lòng tham theo bạc càng nồng hơi tanh!

Tiền công ngày một tăng nhanh

Thẳng tay vơ vét mau thành phú ông

Màng chi con bệnh tay không

Bạc tiền nếu thiếu đừng mong cậy nhờ!

Thời gian thấm thoắt thoi đưa

Tiều phu Chí Hiếu xác xơ thuở nào

Giờ đây rạng mặt phú hào

Khắp vùng nổi tiếng sang giàu nhất thôi,

Lâu đài tráng lệ tuyệt vời

Quân hầu, xe ngựa cuộc đời lên hương.

Một hôm có gái đáng thương

Phương xa lặn lội tìm đường ghé sang

Khẩn cầu mắt lệ dâng tràn

Nàng cần táo quý xin chàng giúp cho

Mẹ nàng hấp hối nằm chờ

Trên giường tử biệt mong nhờ táo tiên!

Ngặt vì nàng chẳng có tiền

Phú ông Chí Hiếu đuổi liền thẳng tay,

Gái nghèo van khóc tội thay

“Không tiền không táo!”. Đành quay trở về.

Đêm hôm đó dưới trăng thề

Một trời vằng vặc, bốn bề nên thơ

Đứng trên đỉnh núi mộng mơ

Phú ông Chí Hiếu say sưa ngắm nhìn

Táo thần giúp hái ra tiền

Trong lòng đắc ý nên liền cười vang.

Chợt đâu một đạo hào quang

Vụt ngang hiện trước mặt chàng: “Người ơn”

Đó là hòa thượng Thiết Sơn

Giọng ngài nghiêm nghị, đâu còn như xưa

Trước kia vui vẻ có thừa

Giờ đầy quở trách, lại vừa uy nghiêm:

“Nghe đây Chí Hiếu ham tiền

Tham lam che lấp tâm hiền thuở xưa

Chẳng còn có chút lòng từ

Đừng mong hưởng lộc giống như ngày nào!

Những gì ngươi đã thu vào

Tan mau như bọt sóng chao biển này!”

Nói xong hòa thượng vung tay

Nhổ luôn cây táo lên ngay tức thì

Nhắm ra biển ngài ném đi,

Bóng ngài biến mất. Bốn bề lặng yên.

Tiều phu sợ hãi vô biên

Ra về lủi thủi, muộn phiền xiết bao

Nhưng lòng yên trí phần nào

Nghĩ mình chất chứa sẵn bao bạc tiền

Dù cho chẳng có táo tiên

Vẫn còn vui hưởng của riêng đã đầy.

Tới nhà chàng sững sờ thay

Rõ ràng chốn cũ: “Lâu đài còn đâu?”

Tưởng chừng đang giấc chiêm bao:

Lều tranh nghèo khó thuở nào hiện ra,

Trên mình quần áo xa hoa

Biến thành cũ nát như là trước kia.

Tiều phu nước mắt đầm đìa

Tiếc thương cơ nghiệp biến đi mất rồi

Hai tay trắng khẽ buông xuôi

Thở dài hối hận, ôi thôi muộn màng!

Mây mờ che phủ trăng vàng

Thiết Sơn gió vẳng cung đàn hư không!

Tâm Minh Ngô Tằng Giao

(Thi hóa Truyện Cổ Phật Giáo)