SỐ TỨC .

 

Phép đếm hơi hô hấp đặng làm cho dứt lòng tán loạn. Nhơn đó, nhà tu hành mới vào các phép Định cao.

 

Cũng viết: Số tức quán. Ấy là phép thứ năm trong Ngũ đình tâm quán.

 

Lại cũng viết: Số tức môn hay Số môn. Ấy là một trong Lục diệu môn.

 

Số tức là một phép thuộc về Chánh niệm trong Bát chánh đạo. Cách tu như vầy: Ngồi kiết già xong, người tu hành chăm chú mà hít hơi vô, kế chăm chú mà thở hơi ra. Khi người hít vô dài hơi, người biết rằng mình hít vô dài hơi. Khi người chậm chậm mà thở hơi ra, người biết rằng mình chậm chậm mà thở hơi ra. Khi người hít vô vắn hơi, người biết rằng mình hít vô vắn hơi. Khi người thở hơi ra mau, người biết rằng mình thở hơi ra mau. Người vừa hít vô vừa niệm tưởng rằng: “Trong khi tôi hít hơi vô, tôi lóng nghe tỏ rõ trong thân tôi”. Người vừa thở ra vừa niệm tưởng rằng: “Trong khi tôi thở hơi ra, tôi lóng nghe tỏ rõ trong thân tôi”. Người vừa hít vô, vừa niệm tưởng rằng: “Trong khi tôi hít vô, tôi làm cho hơi thở tôi trở nên yên tĩnh”. Người vừa thở ra, vừa niệm tưởng và luyện tập như vầy: “Trong khi tôi thở hơi ra, tôi làm cho hơi thở tôi trở nên yên tĩnh”. Như vậy, người niệm tưởng về thân mình và thân người. Người nhận thấy cái thân hiệp lại cách nào và tan rã cách nào, thân mình cũng thế và thân người cũng thế. Người hiểu ra như vầy: ấy chỉ là những cái thân mà thôi. Nên người tự thối rằng: “Đây là một cái thân, chớ không phải mạng sống, không phải đàn ông, đàn bà, không phải tôi, không phải ai”.

 

Số tức: Sổ tức cũng viết theo Phạn: A na ba na, A na a ba na.

 

Số tức quán cũng viết: A na ba na Niệm, A na ba na Tam Muội.

 

Theo từ điển Phật học Hán Việt của Đoàn Trung Còn

 

SỔ TỨC

 

Sổ là đếm. Tức là hơi thở. Người bình thường có hơi thở không đều, khi nhanh khi chậm, tùy theo hoạt động của thân và trạng thái của tâm. Muốn định tâm, người Phật tử tu phép đếm hơi thở, để điều hòa hơi thở, khiến cho hơi thở trở nên nhịp nhàng, êm dịu, thông qua đó mà điều hòa thân, điều hòa tâm, đạt đến chỗ tâm vắng lặng, sáng suốt.

 

 

Khi Phật còn tại thế. Phật dạy phép niệm hơi thở ra,vào chứ không dạy phép đếm hơi thở. Niệm hơi thở là lấy niệm (tâm) theo dõi hơi thở, không để cho tách rời, nhờ đó mà dần dần thân tâm được an tịnh. Đếm hơi thở cũng là một phương pháp định tâm, được đại sư Trí Khải nói đến trong tác phẩm “Lục Diệu Pháp Môn”.