NIẾT BÀN

Từ chữ Nirvana (S) hay chữ Nibbana (P). Niết Bàn là trạng thái tịch tịnh, tịch diệt, mục đích giải thoát cuối cùng của đạo Phật là tịch diệt các phiền não như tham, sân, si và 10 kiết sử được đoạn diệt hoàn toàn, các tham ái sinh y cũng được đoạn tận hoàn toàn. Tịch tịnh là một trạng thái an tịnh an lạc tuyệt đối không còn bị sinh tử chi phối, không còn bị các phiền não ám ảnh. Trong Bốn Đế hay bốn sự thật, sự thật thứ ba, Diệt đế là chỉ cho Niết Bàn, tức khổ diệt là Niết Bàn. Lại có định nghĩa tanhakkhaya, ái diệt là Niết Bàn. Sự diệt tắt tham ái, sự diệt tắt sân hận, sự diệt tắt si mê là Niết Bàn.

 

Có hai loại Niết Bàn:

 

1. Niết Bàn có dư y là Niết Bàn trong ấy thâm sân si được đoạn tận, nhưng còn thân do quả báo đời trước  nên thân ấy còn phải già, bệnh, chết. Như đức Phật, khi Ngài giác ngộ dưới gốc cây Bồ Đề là ngài chứng được Niết Bàn có dư y.

 

2. Niết Bàn không dư y là Niết Bàn không còn báo thân nữa, nên thân không bị già, bệnh chết chi phối. Như khi đức Phật nhập diệt ở Kushinaga, khi ấy đức Phật chứng Niết Bàn không có dư y. thường thường danh từ được dùng là đức Phật nhập Niết Bàn hay nhập Bát Niết Bàn để chỉ đức Phật khi mệnh chung ở Kushinaga (Câu Thi La).

 

 

 

NIẾT BÀN KINH

Tên Kinh. Có hai bản Kinh Niết Bàn của Phật giáo Nam Tông và Phật giáo Bắc tông. Kinh Đại Bát Niết Bàn của Nam Tông, có trong Trường Bộ Kinh. Còn Kinh Niết Bàn của Bắc tông thì có hai bản: 1. Phật thuyết Phương Đẳng Bát Nê Hoàn Kinh, do Dharmaraksa (268-316) đời Tây Tấn dịch; 2. Đại Bát Nê Hoàn Kinh, do Pháp Hiền và Buddhabadhra đời Đông Tấn (317-420) dịch.

 

 

 

NIẾT BÀN TÔNG

Tông phái Phật giáo ở Trung Hoa, lấy Kinh Niết Bàn làm văn kiện cơ bản. Tông này, về sau sát nhập vào Tông Thiên Thai.