Cô lái đò

Ngày xưa có vị tỳ kheo

Cất am sườn núi cheo leo non ngàn

Lánh xa bụi bặm trần gian

Một lòng thiền định, đạo vàng chuyên tu

Nơi đây thanh tịnh bốn mùa

Trăng soi suối ngọc, gió lùa cửa không.

Dưới chân núi có con sông

Có đò đưa khách bềnh bồng sang ngang.

Mỗi lần có dịp hạ san

Để đi hóa độ xóm làng đó đây

Thời sư phải đáp đò này

Con đò độc nhất ngày ngày lại qua,

Lái đò là một lão bà

Tay chèo còn khỏe, tuy già vẫn vui.

Một hôm hành khách tới nơi

Ngạc nhiên nào thấy tăm hơi bà già

Thay vào là một dáng hoa

Một cô thiếu nữ mặn mà xinh tươi

Duyên nét mặt, đẹp nụ cười

Hỏi ra mới biết là người phương xa

Tới đây xin với lão bà

Trước là ở trọ, sau là tiếp tay

Giúp bà đưa khách sông này

Bà nhìn người đẹp nhận ngay chẳng từ.

Thế rồi trên bến sông xưa

Khách sang đò bỗng sớm trưa rộn ràng

Thăm sư, lễ Phật, viếng am

Ngắm phong cảnh đẹp thênh thang hữu tình

Ngắm thêm cô lái đò xinh

Dáng người yểu điệu, thân hình thướt tha

Khiến cá lặn, khiến chim sa,

Êm đềm tiếng ngọc, mặn mà lời hoa,

Mái chèo theo cánh tay ngà

Lướt trên mặt nước loang ra sóng vàng,

Sóng đưa hành khách sang ngang

Một vùng sông nước mơ màng thăng hoa.

Sáng nay sư phải đi xa

Khi sư xuống núi cũng qua đò này,

Tiền đò hành khách nơi đây

Sang sông chỉ phải trao tay một đồng,

Riêng sư khi trả tiền công

Cô đòi sư những hai đồng! Lạ thay!

Ngạc nhiên sư hỏi cô ngay:

“Sao tôi phải trả tiền này gấp đôi?”

Mỉm cười cô khẽ trả lời:

“Sang sông khách đáp đò tôi hàng ngày

Kẻ qua, người lại chốn đây

Nào đâu lạ lẫm như thầy hôm nay,

Thầy vừa đáp chuyến đò này

Lại luôn nhìn ngắm tôi ngay từ đầu

Nên thầy phải trả trước sau

Gấp đôi người khác cũng đâu lạ gì!”

Sợ lôi thôi, cãi làm chi

Sư đành vội trả phứt đi hai đồng.

Chiều về am, phải qua sông

Sư nào dám ngó bóng hồng xinh tươi

Xuống đò ngồi khuất xa rồi

Gầm đầu, cúi mặt xuống nơi lòng đò.

Đò trôi qua bến êm ru

Kỳ này chắc mẩm thầy tu hết phiền.

Nào ngờ khi khách trả tiền

Nhận xong cô lái đò liền cám ơn,

Riêng sư cô khẽ nói thầm:

“Xin thầy trả gấp bốn lần người ta!”

Ngạc nhiên sư hỏi cho ra:

“Tại sao buổi sáng tôi qua đò rồi

Cô đòi tôi trả gấp đôi

Nói rằng tôi lỗi vì ngồi ngắm cô,

Chiều nay suốt lúc qua đò

Tôi đâu liếc mắt nhìn cô chút nào

Lòng đò tôi cứ trông vào

Cô đòi gấp bốn! Tại sao lạ đời?”

Nghiêm trang cô lái trả lời:

“Sáng nay thầy chỉ nhìn nơi phía ngoài

Nhìn bằng cặp mắt thường thôi,

Chiều nay thầy lại nhìn tôi toàn phần

Không bằng mắt, mà bằng Tâm

Tâm nhìn khắp cả châu thân trong ngoài

Cớ sao thầy lại kêu nài

Lời tôi nói vậy có sai đâu nào!”

Sóng vàng chợt vỗ dạt dào

Sư nghe vừa dứt bỗng đâu bật cười

Hình như đã ngộ thêm rồi

Ngước trông sóng nước êm trôi dập dình

Quay nhìn cô lái đò xinh

Cô đà biến mất bóng hình còn đâu!

Kể từ ngày đó về sau

Chỉ còn bà lão bạc đầu mà thôi

Mái chèo bà lão ngược xuôi,

Con đò lờ lững đưa người sang sông.

Tâm Minh Ngô Tằng Giao

(thi hóa phỏng theo Truyện cổ Phật giáo)