Nghiệp quyết định sự tái sinh

Theo quan điểm đạo Phật; con người sau khi chết không phải là mất hẳn, đó chỉ là một trạng thái biến dạng của nghiệp thức. Thể xác phân tán nhưng phần tâm thức tiếp tục bị nghiệp lực dẫn dắt thọ sanh vào cảnh giới tương ứng. Và cứ như thế con người chúng ta ngày nào chưa đạt đến Thánh vị, thì mãi luẩn quẩn trong cuộc rượt bóng bắt hình nơi trò chơi luân hồi huyễn mộng này.

Ai là tác giả của cuộc chơi hư hư thực thực này? Đó chính là nghiệp, nguyên động lực dẫn dắt con người đi vào tái sanh trong các cảnh giới luân hồi. Nghiệp là những hành động có tác ý, từ nghiệp tạo thành sức mạnh của nghiệp hay còn gọi là nghiệp lực. Nghiệp lực chi phối sự tái sanh của con người qua một trong bốn loại sau:

A. Cực trọng nghiệp:
Nghĩa là những hành động trọng yếu hay là những hành nghiệp cực trọng. Nếu cực trọng nghiệp thuộc về loại bất thiện đó là những nghiệp như: ngũ nghịch, thập ác. Bằng như cực trọng nghiệp thuộc về loại thiện đó là những nghiệp như: người chứng đắc các quả vị tứ thiền sắc giới trở lên.

B. Tập quán nghiệp:
Còn gọi là thường nghiệp. Tập quán nghiệp là những việc làm, lời nói hàng ngày chúng ta hay làm và thường nhớ đến ưa thích hơn hết. Những thói quen lành hay dữ dần dần uốn nắn tạo thành bản chất của con người. Ngay trong vô thức đôi lúc nó vẫn hiện khởi. Trong các loại nghiệp thì nghiệp này đóng vai trò rất quan trọng trong việc chi phối sự đầu thai.

C. Tích lũy nghiệp:
Đời sống của con người hôm nay là sự tích góp bởi vô số các nghiệp từ trong quá khứ đã tạo. Trong sự luân hồi bất tận con người ai cũng đã tích lũy cho mình một số lượng lớn tài sản nghiệp. Như thế, tích lũy nghiệp là những nghiệp do tích lũy nhiều đời. Nghiệp này có công năng dẫn dắt con người đi tái sanh, khi ba loại nghiệp trên vắng mặt.

D. Cận tử nghiệp:
Là nghiệp nhân sau cùng con người nhớ tưởng lúc lâm chung. Tâm niệm sau cùng của con người nếu là niệm ác tức sẽ tái sanh vào một trong các cảnh khổ. Tâm niệm sau cùng của con người nếu là niệm thiện tức sẽ tái sanh vào một trong các cảnh giới lành, đây gọi là cận tử nghiệp.

Khi con người lâm chung, nếu không có cực trọng nghiệp hay tập quán nghiệp nào làm động cơ cho sự thúc đẩy tái sanh thì cận tử nghiệp sẽ dẫn dắt con người thọ sanh. Hoặc nếu không có cả ba loại nghiệp kể trên thì tích lũy nghiệp sẽ dẫn dắt con người tái sanh.

Trích: Các Cảnh Giới Tái Sanh
Thích Nguyên Liên