HUỆ

Khả ái, dễ thương, dễ mến.

 

HUỆ; S. Prajna; P. Panna; Hán dịch âm: Bát Nhã.

Trí tuệ hay trí huệ. Cg = Tuệ

 

Trí sáng, bắt nguồn từ cuộc sống đạo đức và công phu tập trung tư tưởng. Do đó, không được lầm lẫn trí tuệ của đạo Phật với cái gọi là trí hiểu biết thông thường. Nếu nhờ được nghe giảng, đọc sách mà có trí tuệ, có một sự sáng suốt nhất định thì đó mới là văn tuệ (văn là nghe). Không những nghe giảng, đọc sách mà còn nghiền ngẫm, suy tư nhờ đó mà thêm sáng, hiểu rộng hơn thì đó là tư tuệ (tư là suy nghĩ, tư duy). Suy tư nghiền ngẫm rồi, thấy phải tinh tấn tu tập theo những phưong thức nhất định, nhờ đó mà trí tuệ bừng sáng, thấu đáo sự lý, thấy được sự vật như thật thì đó là tu tuệ.

 

Giữa ba cấp tuệ, văn tuệ, tư tuệ, và tu tuệ, có một mối liên hệ lôgíc nhất định.

 

HUỆ BA LA MẬT

Cũng nói trí tuệ Ba la mật, hay Bát Nhã Ba la mật. Trí tuệ hoàn thiện, nhìn thấu được thật tướng của mọi pháp, mọi sự vật.

 

Là một trong sáu hạnh tu của Bồ Tát (x. sáu hạnh Ba la mật).

 

HUỆ GIẢI THOÁT

Trí tuệ giúp con người giải thoát khỏi mọi phiền não, mê lầm. Chỉ có ánh sáng của trí tuệ mới có thể vĩnh viễn, triệt để xua tan bóng tối của vô minh, đoạn trừ tận cùng, tận gốc mọi phiền não sai lầm.

 

HUỆ HỌC

Đạo Phật phân biệt ba môn học có quan hệ lô gíc với nhau: Giới học, giữ gìn những giới luật, không vi phạm những điều răn Phật đã chế định, không sát sinh, không trộm cắp, tà dâm, nói dối, uống rượu v.v… lại còn siêng năng làm điều thiện lành, như bố thí, nói điều hay, lẽ phải, nói đạo lý v.v… Nói tóm lại, là sống đạo đức.

 

Định học, học thâu nhiếp tâm lại, không để nó tán loạn, lăng xăng, xao xuyến. Sống đạo đức, đoạn trừ mọi phiền não giúp rất đắc lực cho định tâm. Có thể nói giới học là cơ sở của định học.

 

Huệ học, tư tưởng tập trung thì trí tuệ mới phát sinh, chiếu sáng. Có thể nói định học là cội gốc của huệ học.