LỤC THÔNG

 

Sáu thắng trí mà Phật , Bồ Tát hay A-la-hán đạt được. Trong sáu thắng trí đó, người ta phân ra hai loại: 1. Thế tụC: đó là năm thắng trí đầu tiên, đạt được do Tứ thiền định (S: dhyāna) mang lại; 2. Xuất thế : thần thông thứ sáu, đạt được nhờ thâm nhập Quán (S: vipaśyanā).

 

Sáu thắng trí này đều được Tiểu thừa lẫn Ðại thừa công nhận. Ðó là : 1. Thần thông (神 通) hoặc Như ý thông (如 意 通; S: ṛddhividdhi-abhijñā); 2. Thiên nhĩ thông (天 耳 通; S: divyaśrotam-abhijñā), nghe được tất cả mọi âm thanh; 3. Tha tâm thông (他 心 通; S: cetaḥpayyāya-abhijñā), tức là rõ được ý của kẻ khác; 4. Túc mệnh niệm (宿 命 念; S: pūrvanivāsānusmṛti-abhijñā), biết các tiền kiếp của chính mình; 5. Thiên nhãn thông (天 眼 通; S: divyacakṣur-abhijñā), nhìn thấy địa ngục, chư thiên…; 6. Lậu tận thông (漏 盡 通; S: āśravakṣaya-abhijñā), biết rõ mình đã giải thoát, đoạn diệt ô nhiễm, là thắng trí xuất thế.

 

Theo từ điển Phật học Đạo Uyển

 

Lục thông là sáu phép thần thông. Hành giả khi đắc quả A La Hán, tâm được giải thoát, dứt sạch phiền não, thì chứng đắc sáu phép thần thông, bao gồm như sau:

 

Thiên nhãn thông: Thấy tất cả các cõi giới và hàng chúng sanh khắp mọi nơi, mọi cõi.

 

Thiên nhĩ thông: Tai có thể nghe âm thanh ở các nơi các cảnh giới.

 

Túc mạng thông: Biết sanh mạng đời trước của mình, của chúng sanh và cả đời sau luân chuyển thế nào.

 

Tha tâm thông: Biết lòng dạ và tư tưởng của người khác rõ ràng không sai khác.

 

Thần túc thông: Bay nhảy khắp nơi trong nháy mắt, biến hóa nhiều phép thuật phi thường.

 

Lậu tận thông: Dứt tất cả phiền não, hoặc nghiệp chứng đến quả vị hoàn toàn giải thoát.

 

Chưa đắc A La Hán quả, hành giả có thể đắc ngũ thông, còn gọi là hữu lậu thông, là phép thần thông chưa rốt ráo, chưa thoát khỏi Tam giới. Còn Lậu tận thông hay Vô lậu thông là phép thần thông của nhà tu hành đoạn sạch phiền não, dứt luân hồi, nhập Niết Bàn. Ấy là phép thần thông của bậc La Hán, Duyên Giác Phật.

 

Theo PHDS của Thích Nữ Đức Trí