NGÃ

Chữ dịch ra tiếng Việt là tôi hay ta. Chủ trương có ngã hay không có ngã (vô ngã) là sợi chỉ đỏ phân biệt đạo Phật với các đạo giáo khác. Vd, tập Thánh thư của Ấn Độ giáo là Upanishads quan niệm ngã (cái Ta) là một sinh vật nhỏ, gọi là hồn hay thần thường còn, không thay đổi, không già chết. Khi người chết, thân xác bị hủy hoại nhưng cái ngã lìa khỏi cái thân hủy hoại và mang một cái thân khác, tốt hay xấu tùy theo nghiệp báo.

 

Đạo Phật chủ trương thuyết vô ngã không có cái ta. Người cũng như mọi sinh vật khác chỉ là do năm uẩn tập hợp lại (x. năm uẩn), và mỗi một uẩn cũng như cả năm uẩn đều thay đổi, biến di trong từng giây phút, ở trong năm uẩn đó cũng như ở sau năm uẩn không có cái gì gọi là Ta, hay của Ta thường còn bất biến cả. Và chính vì chấp cái thân năm uẩn này là ta hay của ta mà chúng sinh kể cả con người phải mãi mãi chịu luân hồi sống chết.