NGŨ UẨN

 

Ngũ uẩn là năm món tích tụ hòa hợp mà thành thân tâm của người ta, của chúng sanh, chúng nó che khuất chơn lý, khiến chúng sanh luân hồi thọ khổ. Cũng kêu là Ngũ ấm.

 

1. Sắc uẩn : Là ngũ căn ngũ trần và những vật hữu hình là nhóm yếu tố vật chất tạo nên thân vật chất.

 

2. Thọ uẩn : Đối cảnh bèn cảm họ vui sướng, buồn khổ, trơn nhám, là nhóm yếu tố tinh thần, cảm thọ và cảm xúc.

 

3. Tưởng uẩn : Đối cảnh nhận ra sự đen trắng, nhỏ to, dài ngắn….. là nhóm yếu tố tinh thần làm chức năng tưởng tượng hình dung ngoại cảnh.

 

4. Hành uẩn : Đối cảnh đem lòng ham muốn hoặc ghét giận…. là nhóm yếu tố tinh thần mà công năng chủ yếu là ý muốn, ý muốn quyết định.

 

5. Thức uẩn : Đối cảnh bèn sanh hiểu biết, phân biệt sự vật là nhóm yếu tố tinh thần, làm công năng hay biết và phân biệt.

 

Con người chúng ta chỉ tập hợp năm nhóm yếu tố, gồm vật chất và tinh thần nói trên. Trong đó không có một thực thể nào là hơn nhất, bất diệt và bất biến được gọi là cái ta hay linh hồn, nhưng vì si mê con người chấp chặt năm uẩn là mình, là của mình ( ngã và ngã sở ) và luân hồi sanh tử cùng với thân năm uẩn đó. Bậc Thánh giác ngộ được cái thân năm uẩn vốn không có ngã, không có chủ thể, không bị ràng buộc chi phối bởi cái thân năm uẩn và được tự tại giải thoát.

 

Trong Đốn Ngộ nhập đạo yếu môn có giải rằng :

 

Đối với sắc mà nhiễm, bèn tùy sắc mà thọ sanh thì kêu là sắc uẩn.

 

Lãnh nạp lấy lâm vào bát phong, ưa tập hội những tinh tà, bèn tùy sự lãnh thọ mà sanh ra thì kêu là thọ uẩn vậy.

 

Mê tâm mà giữ lấy cái tưởng bèn tùy tưởng mà thọ sanh thì kêu là tưởng uẩn.

 

Kết tập các mối hành, tùy hành mà thọ sanh thì kêu là hành uẩn.

 

Đối với thể tánh hằng bình đẳng mà vọng khởi ra sự phân biệt, bị buộc mắc vào cái thức hư dối mà thọ sanh kêu là thức uẩn.

 

 

 

Theo PHDS của Thích Nữ Đức Trí