TAM BỒ ĐỀ

 

Tam Bồ Đề là Thinh văn Bồ Đề, Duyên giác Bồ Đề và Vô thượng Bồ Đề, do vì sự chứng đắc của ba thừa có sai khác, nên phân ra làm ba loại :

 

1. Thinh văn Bồ Đề : kẻ thiện nam người thiện nữ phát A Nậu Đa La Tam Miệu Tam Bồ Đề tâm, mà không giáo hóa người khác phát tâm Bồ Đề, không khiến người phát tâm tin tưởng Đại Thừa, vì nhân duyên đó, tâm chứng Thinh văn Bồ Đề.

 

2. Duyên giác Bồ Đề : còn gọi là Độc giác Bồ Đề, Bích Chi Phật Bồ Đề, kẻ thiện nam người thiện nữ tự phát Bồ Đề tâm, mà không giáo hóa người khác phát tâm Bồ Đề, không khiến người khác phát tâm tin Đại Thừa, không tự mình thọ trì Kinh điển Đại Thừa, cũng không rộng làm cho người khác được giải thoát, do nhân duyên đó, tâm chứng Bích Chi Phật Bồ Đề.

 

3. Vô thượng Bồ Đề : còn gọi là Vô thượng chánh đẳng Bồ Đề, kẻ thiện nam người thiện nữ, tự mình phát Bồ Đề tâm, lại khuyến khích người khác phát Bồ Đề tâm, giáo hóa người khác phát tâm tin tưởng Đại Thừa…. Thấy tất cả chúng sanh đều sanh tâm hoan hỷ, cung kính. Với sự cầu giải thoát đầy đủ tự lợi, lợi tha, làm lợi ích an lạc cho nhiều người, do nhân duyên này, tâm chứng Vô thượng Bồ Đề.

 

Ba thừa trên đây cũng tỷ dụ như có ba người vượt qua sông Hằng. Người  thứ nhất lấy cỏ làm thuyền nương vào đó để qua bờ,  người thứ hai với con thuyền bình thường để vượt qua bờ, người thứ ba dùng con thuyền lớn trong thuyền lại chở cả trăm ngàn người cùng vượt qua bờ

 

Lại có ba thứ Bồ Đề :

 

1. Chân tính Bồ Đề : chân gọi là bất ngụy, tính gọi là bất cải. Bất ngụy bất cải gọi là chân tính, lấy chân tính đó làm đạo nên gọi là chân tính Bồ Đề.

 

2. Thực trí Bồ Đề : chỉ trí có thể soi rõ chân tính, xứng lý chẳng thương, gọi là Thực trí. Lấy thực trí này làm đạo nên gọi là thực trí Bồ Đề.

 

3. Phương tiện Bồ Đề : chỉ việc khéo léo tùy cơ hóa dụng tự tại, gọi là phương tiện. Lấy phương tiện làm đạo gọi là phương tiện Bồ Đề .

 

Theo PHDS của Như Thọ – Nguyên Liên