PHẬT HỌC TỪ ĐIỂN
BUDDHIST DICTIONARY
ENGLISH - VIETNAMESE
Anh-Việt
THIỆN PHÚC
U
Ubiquitous supernatural
power: Thần thông—Miracle power.
Ubiquity (n): Tính
phổ cập—Hiện diện khắp mọi nơi.
Udana (skt): Đơn
điền—A spot about an inch below the navel where lies the reservoir of
vital principle which can be transmuted unto the Elexir of Immortality.
Udumbara flower:
Hoa Ưu đàm ba la—An Udumbara tree is said usually to bear fruit without
flowers. Once in a very long period of time, it is said to bloom; hence,
the udumbara flower is a symbol of the rare appearance of a Buddha. This
flower is said to bloom only once every three thousand years. For this
reason, it is often used as an illustration of how difficult it is to come
in contact with true Buddhist teachings as well as the rarity of
encountering a Buddha—See Linh Đoan Hoa.
Ullambana (skt): Lễ Vu
Lan—Lễ Giải Đảo Huyền—Lễ Vong Nhân Xá Tội—Festival of the hungry ghosts,
celebrated on the fifteenth day of the seventh month lunar calendar. The
origin of this ceremony is to be found in the story of Maudgalyayana, who
thanks to his divine eye saw that his mother had been reborn as a hungry
ghost, and he wanted to save her. The Buddha told him that only the
combined effort of all Buddhist monks could help her escape her fate. From
this tradition, developed the custom of offering food, clothing, and so on
to the clergy on Ullambana.
Ullambana basins:
See Vu Lan Bồn.
Ullambana Sutra:
See Kinh Vu Lan Bồn in Appendix A (10).
Ultimate (a): Tối
thượng—Cuối cùng.
Ultimate Bliss: See
Cực Lạc.
Ultimate Form Heaven:
Cõi Trời Sắc Cứu Cánh.
Ultimate happiness of
Enlightenment: Hạnh phúc tối thượng của sự giác ngộ.
Ultimate meaning: Ý
nghĩa tuyệt hảo.
Ultimate path: Con
đường tối thượng thừa—The ultimate path is the path to Buddhahood, not
Arhatship, not the paths to gods or humans. If one wants to perform
donation with the hope of receiving wealth in a future lifetime or
obtaining happiness, one would not be following the ultimate path. In the
contrary, transferring all merits one has accrued to other sentient beings
so that they, as well as oneself, may achive Buddhahood is the ultimate
path—Con đường đi đến tối thượng thừa là con đường đi đến Phật quả, chứ
không phải A La Hán, mà cũng không phải là con đường đi đến cõi nhân
thiên. Nếu mình muốn làm việc phước thiện với mong mỏi được giàu có hay
hạnh phúc trong đời sau, mình không đang đi trên con đường tối thượng.
Ngược lại, nếu mình hồi hướng tất cả công đức cho chúng sanh để họ và mình
cùng đắc thành Phật quả, tức là mình đang đi trên con đường đi đến tối
thượng thừa.
Ultimate truth:
Paramattha-saccam (p)—Paramartha-satya (skt)—Chân lý cứu cánh hay sự thật
tối thượng—Absolute truth—See Chân Đế, and Nhị Đế (1).
Ultimate wisdom:
Trí huệ tối hậu.
Ultimately
Uninterrupted hell: Địa ngục Cực Vô Gián.
Unable to avoid
slandering the teaching: Chưa chắc đã tránh khỏi hủy báng giáo pháp.
Unanimity (n): Đồng
tâm hiệp nhứt.
Unanimously: Đồng
thanh—Đồng loạt—With one voice—In chorus.
Unattached: See Vô
Trước.
Unattainable (a):
Anupalabdha (skt)—Không thể đạt được.
Unavoidable (a):
Không tránh khỏi.
Unbearable (a):
Không chịu đựng được—Bất kham—Unendurable.
Unbearable sufferings:
Đau khổ không chịu được.
Unbelief (n): Vô
tín ngưỡng.
Unbeliever (n): Kẻ
vô thần.
Unbind (v): Cởi trói—To
loose someone from his bounds.
Unblemished: Thuần
khiết.
Unblemished life:
Cuộc sống thuần khiết—Noble life.
Unborn: See Vô
Sanh.
Uncaused: Vô
duyên—Causeless.
Unceasing: Bất
tận—Bất đoạn.
Unceasing Light Buddha:
Bất Đoạn Quang Như Lai.
Uncertain (a):
Không chắc chắn—Bấp bênh
Uncertainty (n): Sự
bất trắc—Không xác thực—Emergency.
Uncertainty Principle:
Nguyên tắc bất định.
Unchangeable (a):
Bất biến—Không biến đổi—Không dễ cải biến.
Uncivil (a): Khiếm
nhã—Discourteous—Rude—Impolite—Immodest.
Unclean (a): Bất
tịnh—Không sạch.
Unclean almsgiving:
See Bất Tịnh Thí.
Unclean flesh: That
of animals and fishes etc, seen being killed, heard being killed, or
suspected being killed—See Bất Tịnh Nhục.
Unclean food: See
Uế Thực.
Unclean hindrances:
Cấu chướng.
Unclean preaching:
See Bất Tịnh Thuyết Pháp.
Uncleanness (n):
Bất tịnh—Impurity.
Uncomfortable (a):
Bần thần.
Uncompounded: Pháp
vô lậu—(see Unconditioned Dharmas).
Unconditional (a):
Vô điều kiện.
Unconditioned (a):
Asankhata (p)—Asamskrita (skt)—Vô lậu—Vô vi—The Unconditioned (n)—Đấng
không còn nhiễm ô—See Vô Vi.
Unconditioned dharmas:
Asankhata dhamma (p)—Pháp vô vi (vô lậu) û—Those dharmas which do not
arise or cease, and are not transcient, such as Nirvana, the Dharma body,
etc. Unconditioned merits and and virtues are the causes of liberation
from birth and death—Pháp không sanh diệt. Công đức vô vi là những nhân
giải thoát khỏi luân hồi sanh tư —See Diệt Pháp and Vô Vi Pháp.
Unconditioned nirvana:
See Vô Vi Niết Bàn.
Unconquerable (a):
See Vô Năng Thắng.
Unconscious (a): Vô
ý thức—Vô tâm—Bất tri bất giác—Vô tưởng—Unknowing—Unconscious means free
from attachment to thoughts.
Unconsciousness
(n): See Si.
Uncorrupted: Liêm
khiết—Upright—Honest.
Uncreated: Không có
sáng tạo—Vô vi—See Vô Tác.
Uncreated Dharma:
(see Unconditioned Dharma).
Undecided: Lừng
khừng—Hesitating.
Undecided karma:
Bất định nghiệp.
Undefiled:
Vimala—Vô cấu—Stainless.
Undefiled knowledge:
See Vô Cấu Thức.
Undenominational
(a): Bất phân tông phái—Không lệ thuộc vào giáo phái nào.
Under: bên dưới.
Under the auspices of
someone: Under the patronage of someone—Dưới sự bảo trợ của ai.
Under the ground:
Dưới đất.
Under the patronage of
someone: Under the auspices of someone—Dưới sự bảo trợ của ai.
Under the water:
Dưới nước.
Underdevelopment
(n): Sự lạc hậu—Sự kém phát triển—Sự kém mở mang.
Underestimate (v):
See Xem Thường.
Underestimate (v):
Coi thường—Đánh giá thấp.
Undergo (v): Chịu đựng.
Undergo changes:
Chịu sự biến đổi.
Undergo (v)
sufferings: Trải qua những cơn trầm thống—Trải qua những cơn đau khổ.
Undergo the three-fold
training: Tu tập tam học.
Undergraduate student:
Sinh viên chưa tốt nghiệp.
Underhand (a): Ám
muội—Doubtful—Suspicious—Shady—Fishy—Dark.
Under-lying: Cơ
bản.
Under-lying cause:
Nguyên nhân cơ bản.
Understand (v): Hiểu
Understand clearly:
Liễu giải—See Liễu Ngộ.
Understand one another:
Ăn ý.
Understand thoroughly:
Quán thông.
Understanding: See
Giác (3) (4) (5).
·
Buddhi (p & skt)—Sự lý giải—Sự lãnh ngộ—Sự lãnh
hội—Awareness—Knowledge.
·
Basic understanding: Hiểu biết căn bản.
Understanding and
interpreted as release: See Giải Tri Kiến.
Understanding knowledge:
Panna (p)—Prajna (skt)—Trí hiểu biết thông suốt (Bát Nhã).
Understanding the mind
of others: Tha tâm thông—See Tha Tâm Trí.
Understanding the Path
clearly: See Chứng Đạo.
Understanding of
ubiquity: Sung mãn nhứt thiết trí.
Undertake (v): Đảm
nhiệm—Cáng đáng—To assume.
Undertake the task
(responsibility) of doing something: Đảm nhận nhiệm vụ gì.
Underworld:
Netherworld—Yama world—Âm phủ.
Undesirable (a):
Đáng ghét—Bất hảo—Bad—Damnable—Hateful.
Undeterminate (v):
Bất định.
Undoubted: See Vô
Ngại (1).
Undoubtedly:
Certainly—Không nghi ngờ gì cả.
Unduly (a): Quá
đáng.
Unduly worrying: Lo
sợ quá đáng.
Undying: Bất
diệt—Eternal—Everlasting—Immortal—Deathless—Imperishable—Unending—See Bất
Diệt and Bất Tử.
Uneasiness of mind:
Cittasukha (skt)—Tâm bất an.
Uneasy (a): Băn
khoăn—Anxious—Restless—Disquiet—Worried.
Uneducated: See Vô
Học (1).
Unending:
Everlasting—Undying—Bất tận—Không ngừng.
Unendurable (a):
Khó chịu—Intolerable—Insufficient—Uncomfortable.
Unenlightened: Chưa
giác ngộ—See Phàm Phu, Si and Vô Minh.
Unenlightened and
deluded: See Si Hoặc.
Unenlightened man:
Những người chưa giác ngộ—Unenlightened man with a deluded mind full of
discrimination—Người chưa giác ngộ với cái tâm đầy phân biệt.
1)
A wise man: Người khôn ngoan.
2)
A foolish man: Người ngu đần.
3)
A good-natured man: Người tốt.
4)
A bad-natured man: Người xấu.
5)
A calm man: Người điềm tỉnh.
6)
A bad-tempered man: Người nóng nảy.
7)
Easily-led man: Người dễ hướng dẫn.
8)
Difficult-to-lead man: Người khó điều khiển.
9)
Pure-mind man: Người có tâm thanh tịnh.
10)
Defiled-mind man: Người có tâm ô nhiễm.
11)
Man: Đàn ông.
12)
Woman: Đàn bà.
Unenlightened mind:
See Vọng Tâm.
Unenlightenment:
See Nội Huân.
Unequal: Bất bình
đẳng—Unfair.
Unequalled:
Peerless—Unmatched—Bậc vô song, không có đối thủ.
Unequalled teacher:
Đạo sư vô song.
Unequalled vehicle:
See Vô Đẳng Đẳng Thừa.
Unexcelled:
Anuttara—Vô thượng—Supreme—Peerless—Unsurpassed.
Unexcelled perfect
enlightenment: See Vô Thượng Chánh Biến Tri.
Unexcelled Vehicle:
Tối thượng thừa—The highest vehicle of Buddhahood.
Unexpected: Bất
ngờ—Accidental.
Unexpectedly: Bất
thình lình—Suddenly—Abruptly.
Unextinguished: Not
extinguished—See Bất Diệt.
Unfair (a): Bất
công—Unjust—Injustice.
Unfalse (a):
Nirmythia (skt)—Không hư dối.
Unfettered action:
See Vô Trước Hành.
Unfinished: Dở
dang—Uncompleted—Half-done.
Unfit: Không thích
hợp.
Unfortunate (a):
Không may.
Unfounded condemnations:
Những cáo buộc vô cớ.
Unfruitfulness (n):
Không kết quả—Thất bại—Không thành công—Vô ích.
Ungeneratedness
(n): Tính không sinh sản—Tính vô sinh.
Ungodliness (n): Sự
bất kính thần thánh.
Ungrateful (a): Bất
nghĩa—Đen bạc—Faithless—Unthankful—False-hearted—Thankless—Ingratitude.
Unhappy (a): Bất
hạnh—Unfortunate.
Unhappy nature of life:
Bản chất bất hạnh của cuộc sống.
Unhappiness: Sự bất
hạnh.
Unhindered: Vô
ngại—Undoubted—Without doubt—Without obstacles, delusions or
intervention—See Vô Ngại (1).
Unhindered one: See
Vô Ngại Nhân (1).
Unicity (n): Tính
duy nhất—Tính độc nhất—Duy nhất.
Unification (n): Sự
hợp nhất—Thống nhất—Sự kết hợp thành một.
Unifed VN Buddhist
Sangha: Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất.
Unify (v): Hợp
nhất—Thống nhất.
Unilluminated: See
Vô Minh.
Unilluminating Buddha:
See Vô Quang Phật.
Unimpeded: Không từ
bỏ.
Unimpeded knowledge of
a Buddha: See Pháp Giới Vô Biên Trí.
Unimpeded realm: Sự
sự vô ngại—The unity of phenomenal and noumenal.
Unimpeded understanding
of the whole Buddha-realm: Pháp giới vô ngại trí.
Unintermitted karma:
See Vô Gián Nghiệp.
Uninterrupted hell:
Địa ngục Vô gián.
Union (n): Liên
hợp—Kết hợp—Đoàn kết—Đồng minh—Liên minh.
Unionism (n): Chủ
nghĩa liên minh.
Unique (a): Độc
nhất—Only—Single—Sole.
Uniqueness (n):
Tính duy nhất—Độc nhất vô nhị.
Unite (v): Tái hợp—Hòa
hợp—To blend.
United and harmonious:
Hòa hiệp.
Uniterrupted
cultivation: See Chuyên Tu Vô Gián.
Unitive way: Con
đường hợp nhất.
Unity (n): Duy
nhất—Đơn nhất—Hợp nhất—Liên hợp—Kết hợp.
Unity of all Buddhist
sects: Sự thống nhất của các tông phái Phật giáo.
Unity of mankind:
Tính hợp nhất của nhân loại.
Unity of practice and
theory: Tri hành hợp nhất.
Unity within diversity:
Tính hợp nhất trong đa nguyên.
Universal (a):
Thuộc về vũ trụ—Thuộc về phổ biến—Phổ thông.
Universal Buddha:
See Pháp Giới Phật.
Universal
characteristics: See Tổng Tướng.
Universal compassion:
Lòng từ bi bao quát.
Universal concourse:
Sự tham dự phổ biến.
Univesal consciousness:
See Tâm Sở Phổ Thông.
Universal Gravitation
Theory: Thuyết Hấp dẫn Vũ Trụ.
Universal harmony:
Vũ trụ đại đồng.
Universal King:
Universal Monarch—Chuyển Luân Thánh Vương (vị vua cai trị toàn cõi vũ
trụ).
Universal Law: Định
luật vũ trụ.
Universal
loving-kindness: Lòng từ ái bao quát.
Universal message:
Thông điệp quốc tế.
Universal Monarch:
Universal King—Chuyển Luân Vương.
Universal purity deva:
See Biến Tịnh Thiên.
Universal shining
Swastika Samadhi: Phổ chiếu Kiết tường Tam muội—A profoundly
meditative state that has the potential to destroy and end all suffering
for sentient beings. The Buddha entered this samadhi before preaching the
mantra because he wanted to bring all sentient beings wisdom, peace,
tranquility, and to end their suffering and bring about the state of
enlightenment—Một trạng thái thiền định thâm sâu, hành giả có khả năng
chấm dứt mọi khổ đau cho chúng sanh mọi loài. Đức Phật đã đi vào trạng
thái đại định nầy trước khi thuyết giảng vì Ngài muốn mang lại cho họ trí
huệ, an tịnh và chấm dứt mọi khổ đau để đạt đến trạng thái giác ngộ như
Ngài.
Universal suffering:
Trầm luân.
Universal vows: See
Tổng Nguyện.
Universalism (n):
Phổ biến luận.
Universality (n):
Tính phổ biến—Tính phổ quát.
Universally penetrating:
See Viên Thông (1).
Universe (n): Vũ
tru—Cosmos—Billion-World Universe—Dharma Realm—World System.
Universe is mind only:
See Pháp Giới Duy Tâm.
Universe in its vast
variety is the dharmakaya: See Sum La Vạn Tượng Tức Pháp Thân.
Unknowable (a): Bất
khả tri—Không thể biết được.
Unlawful (a): bất
hợp pháp—Illegal—Illegitimate—Illicit.
Unlettered:
Dốt—Ignorant—Illiterate—Uninstructed.
Unlimited: See Vô
Lượng.
Unlimited causation:
See Vô Tận Duyên Khởi.
Unlimited understanding
of the whole
Buddha-realm: Pháp
giới vô biên trí.
Unlimited virtue:
See Giới Vô Hạn and Giới (II) (6A) (2)
Unluckly: Không
may—Bad.
Unmanifested activities:
See Vô Biểu Nghiệp.
Unmeasurable: Không
đo lường được
Unmoved: See Vô
Động.
Unmoved by externals:
See Ngoại Vô Vi.
Unnatural (a): Dị
thường—Exceptional—Extraordinary—Fantastic.
Unobtainable (a):
Anupalabhya—Beyond laying hold of—Unknowable—See Bất Khả Đắc.
Unpleasant (a):
Không thích thú—Không vừa ý—See Thọ.
Unpleasant to the eyes:
Dơ mắt.
Unprecedented:
Never having happened—Chưa từng có trước kia.
Unprecedented in
history: Vô tiền khoáng hậu.
Unproduced: See Vô
Vi.
Unproduced dharma:
See Vô Vi Pháp.
Unpropped samadhi:
See Vô Duyên Tam Muội.
Unreal
(a): Vitatha (p & skt)—Không thật—Ảo
huyền—Vọng—False—Futile—Untrue—Vain.
Unreal name:
See Giả Danh Hữu and Giả Danh Thế Gian.
Unreal and real:
See Không Hữu.
Unreal wheel of life:
See Hư Vọng Luân.
Unreal and without ego:
Không vô ngã.
Unreality
(n): Sự hư vọng.
Unreality or faultness of desire:
Ái giả.
Unreality of phenomena:
See Tướng Vô Tánh.
Unreality of all things:
See Pháp Không.
Unrecordable
(a): Vô ký.
Unrepaid debts:
See Túc Trái.
Unreserved:
Không cất dấu.
Unrighteous (a):
Bất chính.
Unrivalled:
Excellent—Unequalled—Unmatched—Unsurpassed—Vô địch—Tối thắng—Tối ưu.
Unsatisfied: Không
thỏa mãn.
Unsatisfied nature:
Bản chất bất toại.
Unsatisfactoriness:
Bất toại.
Unsatisfactory (a):
Bất toại nguyện
Unscrupulous (a):
Vô lương tâm.
Unsettled mind: See
Tán Tâm.
Unshakeable (a):
See Bất Động.
Unshakeable deliverance
of mind: See Bất Động Tâm Giải Thoát.
Unskillful (a): Bất
thiện
Unsolicited friend:
Thiện hữu tri thức—Good spiritual advisor—This term refers to Bodhisattvas
who act as friends and benefactors unsolicited to all sentient beings.
Unstable (a): Không
bền vững.
Unsteady light: Ánh
chập chờn.
Unsubmissive (a):
Bất phục.
Unsubstantiality:
No-self—Vô ngã.
Unsurpassed:
Unequalled—Unmatched—Vô địch—Tối thắng.
Unsurpassed Knight Who
Understands the World: Vô Thượng Sĩ.
Untainted: Cao quý
Untaintedness (n):
Không nhiễm ô.
Unthinkable (a):
See Bất Khả Tư Nghì.
Untiringly: Không
mỏi mệt.
Untouchables (n):
Giai cấp cùng đinh trong xã hội Ấn Độ—Members of the lowest castes of
Hinduism, whom higher caste Indians must not touch.
Untrue (a): Vitatha
(p & skt)—False—Futile—Unreal—Vain.
Untruth (n):
Vitathabhavo (p)—Vitathata (skt)—Không thật—Falsehood.
Untruthfulness (n):
Không chân thật.
Unutterable (a):
See Bất Khả Thuyết.
Unwavering:
Firm—Unshakable—Bất động.
Unwholesome (a):
Akusala—Bất thiện—Negative—Evil.
Unwholesome
consciousness: Akusalacittani (p)—Tâm Bất Thiện—According to Bhikkhu
Bodhi in Abhidhamma, there are twelve unwholesome consciousnesses—Theo Tỳ
Khưu Bồ Đề trong Vi Diệu Pháp, có mười hai tâm bất thiện—See Twelve kinds
of Unwholesome minds.
Unwholesome deeds:
See Bất Thiện Nghiệp.
Unwholesome mind:
Akusala cittam (p)—Negative mind—See Tâm Bất Thiện.
Unwittingly: Không
chủ ý.
Unwritten sacred
literature: See Thánh Điển Không Văn Tự.
Up to now: Đến
nay—Up until now—Till now.
Ups and downs of life:
Ba chìm bẩy nổi.
Upali (skt): Thánh
Tăng Ưu Bà Lị—One of Sakuamuni’s ten major disciples, known as the
foremost in observing the precepts. He was from a humble origin. Who was
chosen to recite the Vinaya—Một trong mười đại đệ tử của Đức Phật Thích Ca
Mâu Ni. Ngài nổi tiếng là đệ nhất giữ giới. Ngài được lựa chọn để tuyên
tụng Luật Tạng.
Upasaka (skt): Nam
cư sĩ—Layman follower—Nam cư sĩ tu trì ngũ giới—A layman Buddhist who
takes (observes) the five precepts.
** For more information,
pleas see Ưu Bà Tắc in Vietnamese-English Section.
Upasika (skt): Nữ
cư sĩ—Laywoman follower—Nữ cư sĩ trì giữ ngũ giới—A laywoman Buddhist who
takes (observes) five precepts.
**For more information,
please see Ưu Bà Di in Vietnamese-English Section.
Upaya
(skt): Phương tiện thiện xảo—Expedient means.
Uphold
(v)
forbidden religious pratices:
See Giới Cấm Thủ Kiến.
Upper class:
Gia cấp thượng lưu.
Upper robe:
Y vai trái.
Upright (a): Cương
trực--Straightforward.
Upright and clear:
Chánh đại quang minh.
Uproot love and desire:
See Nhổ Tận Gốc Tham Ái.
Uprooted: Bật gốc.
Upset (a): Buồn
giận.
Upset (v): Làm đảo
lộn.
Upside down: See
Điên Đảo.
Upside-down ideas that
the ego is real: See Ngã Điên Đảo.
Upside down views:
See Đảo Kiến.
Urge (v): Đôn đốc—To
push—To hurry.
Urgent (a): Cần
kiếp—Pressing.
Urgent and important:
Khẩn yếu.
Use force: Dùng vũ
lực.
Uterine birth: See
Thai Sanh.
Utilitarianism:
Thuyết Tiện Ích.
Utility: Tính thực
dụng—Hữu dụng.
Utmost happiness:
Cực Lạc—Realm of Utmost Happiness: Cõi Cực Lạc.
Utmost: See Cứu
Cánh.
Utmost important:
Tối quan trọng—Compassion and Loving-kindness are of the utmost importance
for all beings: Từ bi và từ ái là hai yếu tố vô cùng quan trọng cho tất cả
chúng sanh.
Utmost light-purity:
Cực tịnh quang.
Utmost Light-Purity
Buddha: Cực Tịnh Quang Như Lai.
Uttarakuru (skt):
Bắc Cu Lô Châu—Northern continent where life is always pleasant—See Bắc Cu
Lô châu.
Utter (v): Nói nên
lời.
Utter one’s lament:
Thốt lời ai oán (khóc than).
Utter one’s lips:
Hé môi.
Utterance before one’s
death: Kệ thị tịch (bài kệ đọc ra trước khi chết).
---o0o---
Mục Lục Tự điển Phật Học
Anh -Việt
|
A |
B |
C |
D |
E |
F |
G |
H |
I |
J |
K |
L |
M |
N |
| O |
P |
Q |
R |
S |
T |
U |
V |
W |
Y |
Z |
---o0o---
Mục Lục |
Việt Anh | Anh -Việt |
Phạn/Pali-Việt
| Phụ Lục
---o0o---
Trình bày: Nhị
Tường
Cập nhật: 1-4-2006